HPV

• humani papiloma virus (HPV) je naziv za porodicu virusa koji mogu da inficiraju kožu i sluzokože koje se graniče sa spoljašnjim svetom – usta, ždrelo, grlić materice (materični vrat) i analni otvor. Postoji više od 220 različitih genotipova HPV
• različiti tipovi virusa su, u odnosu na to koje vrste problema prouzrokuju, pojednostavljeno razvrstani u dve grupe: visoko rizični i nisko rzični HPV
• visokorizični genotipovi su: 16, 18, 45, 31, 33, 35, 39, 51, 52, 56, 58, 59 i prouzrokuju prekancerozne i kancerozne promene grlića materice, rak anusa, rak vagine i spoljašnjeg polnog organa, rak penisa i rak grla
• niskorizični genotipovi su: 6 i 11 i povezani su sa skoro svim primerima anogenitalnih bradavica i papiloma grla, a mogu da prouzrokuju bradavice i na drugim mestima po koži
• virusi se nalaze na koži polnog organa ili u okolini
• od 10 ljudi, više od 8 ih se inficira u svom životu. U većini primera infekcije virus ne prozrokuje probleme ili štetu jer se imuni sistem oslobodi infekcije
• moguće je da se čovek zarazi sa različitim tipovima HPV
• za zapaljenje je osetljivija osoba sa oslabljenim imunskim sistemom
• osobe koje su zaražene sa HPV u većini slučajeva uopšte ne znaju da su zaražene
• kod većine žena (90%) infekcija spontano prođe nakon 8 do 12 meseci
• Kod nekih žena (10%) može da se razvije perzistentna (trajna) infekcija sa HPV. Kod takvih je veći rizik za razvoj težih prekanceroznih promena i raka grlića materice.

Posledice infekcije sa HPV

• prekancerozne i kancerozne promene grlića materice
• genitalne bradavice koje su kožne promene na područiju polnog organa
• kožne bradavice
• rak vagine ili spoljašnjeg polnog organa (vrlo retki oblici raka)
• rak anusa
• rak penisa
• rak vrata i glave
• papilomi glasnih žica i ždrela.

Vakcinacija protiv HPV

• Upotreba kondoma u toku polnog odnosa može da smanji verovatnoću infekcije sa HPV. Pošto kondom ne pokriva u celosti područija polnog organa, moguča je infekcija sa HPV uprkos upotrebi kondoma.
• Nakon prirodne infekcije nastaju anti-HPV antitela koja ne štite potpuno od ponovljene infekcije sa istim genotipom i ne štite unakrsno od infekcija sa drugim genotipovima HPV, za razliku od anti-HPV antitela nastalih vakcinacijom.

ZATO JE JEDINA ZAISTA EFIKASNA PREVENTIVA VAKCINACIJA

• V Sloveniji od 2007. redovno vakcinišemo devojčice 6. razreda četvorovalentnom vakcinom (4vHPV): 6, 11, 16 i 18
• Od 2015. devetovalentnom vakcinom (9vHPV): 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 i 58
• Od septembra 2021. takođe vakcinišemo dečake 6. razreda devetovalentnom vakcinom (9vHPV): 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 in 58

ZAŠTO VAKCINIŠEMO U 6. RAZREDU?

• Jer je imunski odgovor na vakcinu (samim tim i efikasnost) najveći kod 11 i 12- godišnje dece
• Jer tada još uvek nemaju polne odnose, dok sa 14 godina ima polne odnose već 15%, a sa 16 godina 39%. Za prenos HPV je dovoljan samo kontakt kože na kožu dok »pravi« polni odnos uopšte nije potreban!
• Jer su do tada bili preventivni pregledi

KO TREBA DA SE VAKCINIŠE?

• Deca v 6. razredu
• Mladi do 1. godine fakulteta (nakon 15. godine su potrebne 3 doze)
• Sve žene koje nemaju stalnog partnera, koje nemaju poverenja u stalnog partnera, koje imaju pored stalnog partnera i druge partnere
• Žene koje su imale bar jednu epizodu pojavljivanja genitalnih bradavica – kondiloma
• Žene koje su već imale predkancerozne promene na grliću materice (PIL-VS, CIN II i CIN III) zbog kojih su bile lečene. Mogućnost da se opet pojavi bolest se nakon vakcinacije smanji za 80%!
• Muškarci koji imaju istopolne veze i muškarci koji bi mogli da budu prenosioci HPV

NEŽELJENI EFEKTI VAKCINACIJE

• Crvenilo i otok na mestu vakcinacije
• Bol na mestu vakcinacije
• Reakcije preosetljivosti su izuzetno retke
• Nije bilo težih reakcija ili čak smrti povezanih sa vakcinacijom

EFEKTI VAKCINACIJE

• Vakcinacija dece u 6. razredu doprinosi potpunom sprečavanju razvoja genitalnih bradavica, prekanceroznih i kanceroznih promena na grliću materice kao i 70-90% prekanceroznih i kanceroznih promena anusa i vagine, 40% vulve, 47% penisa i 25-30% usnog dela ždrela
• Za 80% se smanji mogućnost ponovnog pojavljivanja prekanceroznih promena grlića materice nakon hirurškog lečenja
• Smanjenje prekanceroznih i kanceroznih promena grlića materice u populaciji na apsolutni minimum

KASNIJA VAKCINACIJA (na teret ZZZS)

• Vakcinaciju protiv HPV su propustile devojke koje su pohađale 6. razred u školskoj godini 2009/10 (godišta 1998) ili kasnije i još nisu bile vakcinisane protiv HPV-a. Sve rutinske vakcinacije obavljaju pedijatri i školski lekari (takođe studentski lekari), a isto važi za kasniju vakcinaciju koja se obavi prvi sledeći sistematski pregled
• Vakcinaciju može da obavi i izabrani ginekolog